از زخم فشاری چه می‌دانید؟

زخم بستر چیست؟

زخم بستر، که به آن زخم فشاری نیز گفته می‌شود، آسیب‌های وارده به پوست و بافت زیرین است که در اثر فشار طولانی مدت روی پوست ایجاد می‌گردد.

زخم بستر در کدام نواحی بدن ایجاد می‌شود؟

زخم‌های بستر، غالباً روی پوستی ایجاد می‌شوند که نواحی استخوانی بدن، مانند پاشنه، مچ پا، استخوان دنبالچه و غیره را می‌پوشاند.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر زخم بستر هستند؟

افرادی که به‌واسطه‌ی شرایط پزشکی خاصشان، توانایی محدودی در تغییر موقعیت دارند یا مجبورند که بیشتر وقت خود را روی تخت یا صندلی بگذرانند.

چه مدت طول می‌کشد تا زخم بستر، ایجاد شود؟

زخم بستر می‌تواند در طی چند ساعت یا چند روز ایجاد گردد. بیشتر زخم‌ها با انجام اقدامات درمانی بهبود می‌یابند. اما برخی از زخم‌ها هم هستند که هرگز به طور کامل بهبود نمی‌یابند. می‌توانید اقداماتی را جهت پیشگیری از زخم فشاری و بهبودی آنها انجام دهید.

علائم هشدار دهنده زخم بستر یا زخم فشاری:

• تورم
• تغییرات غیرمعمول در رنگ یا بافت پوست
• تخلیه‌ی مایعات چرک مانند از زیر پوست
• مناطقی از پوست که حساس شده‌اند
• مناطقی از پوست که در هنگام لمس نسبت به سایر مناطق، خنک‌تریا گرم‌تر باشد

زخم‌های بستر،‌ بر اساس عمق، شدت و سایر خصوصیات، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. درجه‌ی آسیب پوست و بافت، متفاوت است و از قرمزی پوست گرفته تا آسیب‌های عمیق عضله و استخوان را شامل می‌شود.

زخم‌های فشاری به‌طور مشترک در کدام نواحی از بدن افراد، ایجاد می‌شود؟

الف) برای افرادی که از ویلچر استفاده می‌کنند، زخم بستر اغلب بر روی پوست این نواحی ایجاد می‌شود:

• • استخوان دنبالچه یا باسن
  • استخوان‌های شانه و ستون فقرات
  • پشت بازوها و پاهایی که به صندلی تکیه داده شده‌اند
  • و غیره.

ب) برای افرادی که نیاز به ماندن در رختخواب دارند، ممکن است زخم بستر در موارد زیر اتفاق بیفتد:

• • پشت یا دو طرف سر
  • استخوان‌های شانه
  • کمر یا استخوان دنبالچه
  • پاشنه، مچ پا و پوست پشت زانوها
  • و غیره.

طبقه‌بندی زخم بستر را با فیلم یاد بگیرید.

چه موقع نیاز است که به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائم هشدار دهنده‌ی زخم بستر را مشاهده کردید، موقعیت فیزیکی خود را تغییر دهید تا فشار از روی آن ناحیه، کاهش یابد. اگر طی 24 تا 48 ساعت، بهبودی حاصل نشد، این موضوع را با پزشک خود مطرح نمایید.

در صورت مشاهده علائم عفونت، مانند تب، تخلیه مایعات از زخم، زخم با بوی بد و افزایش قرمزی، گرما یا تورم در اطراف زخم، فوراً برای دریافت مراقبت‌های پزشکی، اقدام کنید.

سه عامل اصلی در ایجاد زخم بستر، عبارتند از:

زخم بستر، در اثر فشار بر روی پوست که منجر به محدود شدن جریان خون در آن می‌گردد، ایجاد می‌شود. در این شرایط، تحرک محدود می‌تواند پوست را در معرض آسیب قرار داده و منجر به ایجاد زخم بستر شود.

1) فشار: فشار مداوم بر روی هر قسمت از بدن شما می‌تواند جریان خون در بافت‌ها را کاهش دهد. جریان خون برای رساندن اکسیژن و سایر مواد مغذی به بافت‌ها ضروری است. بدون این مواد مغذی ضروری، پوست و بافت‌های اطراف آن، آسیب می‌بینند و ممکن است در نهایت از بین بروند.

برای افرادی که محدودیت حرکتی دارند، این نوع فشارها معمولاً در مناطقی اتفاق می‌افتد که کاملاً از عضله یا چربی پوشیده نشده اند و روی استخوان قرار دارند؛ مانند ستون فقرات، استخوان‌های شانه، استخوان دنبالچه، لگن، پاشنه و آرنج.

2) اصطکاک: اصطکاک زمانی ایجاد می‌شود که پوست روی لباس یا ملافه‌ها ساییده شود و می‌تواند پوست‌های حساس را در معرض آسیب بیشتر قرار دهد؛ به خصوص اگر پوست مرطوب نیز باشد.

3) برش: برش، زمانی اتفاق می‌افتد که دو سطح، در جهت مخالف هم حرکت کنند.

به عنوان مثال، وقتی قسمت بالایی یک تخت، بلند شده‌است احتمال دارد که فردی که بر روی آن خوابیده، به پایین تخت بلغزد. بنابراین، در حالی که ‌استخوان دنبالچه به سمت پایین حرکت می‌کند، ممکن است پوست بالای استخوان، در جای خود باقی بماند و در نتیجه در جهت مخالف، کشیده می‌شود.

عوامل خطر

اگر بیماری، محدودیت حرکتی داشته باشد و نتواند در حالت نشسته یا در رختخواب، به راحتی تغییر وضعیت دهد، خطر ایجاد زخم بستر برای وی، بیشتر است. عوامل خطر عبارتند از:

بی تحرکی: این مشکل، ممکن است به دلیل سلامتی ضعیف، آسیب نخاعی و دلایل دیگر به‌وجود آمده باشد.

بی اختیاری: با قرار گرفتن در معرض ادرار و مدفوع، پوست آسیب پذیرتر می‌شود.

عدم درک حسی: آسیب‌های نخاعی، اختلالات عصبی و سایر شرایط می‌تواند باعث از دست رفتن احساس شود. عدم توانایی در احساس درد یا ناراحتی، می‌تواند منجر به عدم آگاهی از علائم هشدار دهنده و نیاز به تغییر موقعیت فیزیکی شود.

تغذیه و آب‌رسانی ضعیف: افراد مختلف، برای حفظ سلامت پوست و جلوگیری از تجزیه بافت‌ها، در رژیم غذایی روزانه خود به مایعات، کالری، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی احتیاج دارند. کمبود این مواد مغذی، یکی از ریسک فاکتورها محسوب می‌شود.

شرایط پزشکی موثر بر جریان خون: مشکلات سلامتی که می‌تواند جریان خون را تحت تأثیر قرار دهد (مانند دیابت و بیماری‌های عروقی)، می‌تواند خطر آسیب بافتی مانند زخم بستر را افزایش دهد.

عوارض زخم‌های فشاری

عوارض زخم‌های فشاری که برخی از آن‌ها تهدید کننده زندگی هستند، شامل موارد زیر است:

سلولیت: سلولیت، عفونت پوست و بافت‌های نرم متصل به آن است که می‌تواند باعث گرما، قرمزی و تورم ناحیه‌ی آسیب‌دیده شود. افرادی که آسیب‌های عصبی دیده‌اند، اغلب در ناحیه‌هایی که دچار سلولیت شده، احساس درد نمی‌کنند.

عفونت‌های استخوانی و مفصلی: عفونت ناشی از زخم فشاری، می‌تواند در مفاصل و استخوان‌ها نفوذ کند. عفونت‌های مفصلی (آرتروز سپتیک) می‌توانند به غضروف‌ها و بافت‌ها، آسیب برسانند. عفونت استخوان (استئومیلیت) می‌تواند عملکرد مفاصل و اندام‌ها را کاهش دهد.

سرطان: زخم‌های طولانی مدتی که قابل درمان نیستند، در نهایت می‌توانند به نوعی سرطان تبدیل شوند.

سپسیس: به ندرت، زخم پوست منجر به سپسیس یا گندیدگی می‌شود، اما در مواردی نیز این مشکل رخ می‌دهد.

برای مطالعه‌ی نکات مهم دستورالعمل پیشگیری از زخم فشاری و دانلود عکس‌نوشته‌های مربوطه، کلیک کنید.