سومین چالش جهانی ایمنی بیمار WHO: دارو بدون آسیب + [ویدیو]

هدف سومین چالش جهانی ایمنی بیمار

سازمان جهانی بهداشت، در تاریخ 29 مارس 2017، یک چالش جهانی را در مورد ایمنی بیماران و در تمام کشورها به راه ‌انداخت. هدف این چالش، کاهش آسیب‌های شدید و قابل پیشگیریِ ناشی از مصرف داروها، به میزان 50٪ و در طی 5 سال می‌باشد.

این چالش جهانی، به دنبال شناسایی و رفع نقاط ضعفی در سیستم‌های سلامت است که منجر به خطاهای دارویی و آسیب‌های شدید ناشی از آن می‌شود. در واقع این چالش، روش‌هایی را برای بهبود نحوه‌ی تجویز، توزیع و مصرف داروها و همچنین افزایش آگاهی بیماران در مورد خطرات مرتبط با استفاده‌ی نادرست از داروها بیان می‌کند و به دنبال ارتقا ایمنی دارو می‌باشد.

هزینه‌های ناشی از خطاهای دارویی چقدر می‌باشد؟

در ایالات متحده آمریکا به طور روزانه، خطاهای دارویی حداقل باعث یک مرگ می‌شوند و سالانه تقریباً 1.3 میلیون نفر آسیب می‌بینند. اگرچه تخمین زده می‌شود که در مقایسه با کشورهای با درآمد بالا، کشورهای با درآمد کم و متوسط ​​نیز دارای میزان مشابهی از عوارض جانبی ناشی از داروها باشند، اما از نظر تعداد سال‌های زندگی سالم از دست رفته، این تأثیر تقریباً دو برابر است.

جدای از هزینه‌های انسانی، خطاهای دارویی، فشار غیر ضروری و عظیمی را بر بودجه‌های سلامت وارد می‌کنند. جلوگیری از این خطاها، موجب صرفه جویی در هزینه‌ها و نجات جان افراد می‌شود.

هر فردی در سراسر دنیا، در برهه‌ای از زندگی خویش، از یکسری دارو برای پیشگیری یا درمان بیماری استفاده می‌کند. همه ما انتظار داریم که با مصرف داروها به ما کمک شود، نه اینکه به ما آسیب برسد. اما در صورت مصرف نادرست داروها، نبود نظارت کافی، بروز خطا و یا وجود مشکلات ارتباطی، ممکن است گاهی اوقات آسیب‌های جدی به افراد وارد شود.

هم كاركنان سلامت و هم بيماران، ممکن است مرتکب اشتباهاتي شوند كه در نهایت منجر به آسيب شديد شود (مانند نسخه‌نویسی، توزيع، آماده‌سازي، تجويز يا مصرف داروي اشتباه و يا دوز اشتباه در زمان اشتباه). اما همه‌ی خطاهای دارویی، به‌طور بالقوه قابل اجتناب هستند. برای پیشگیری از این خطاها و آسیب‌ها، لازم است سیستم‌ها و روش‌هایی جهت حصول اطمینان از اینکه بیمار مناسب، داروی مناسب را در دوز مناسب، از طریق مسیر مناسب و در زمان مناسب دریافت می‌کند، به کار گرفته شود.

دلایل بروز خطاهای دارویی:

خطاهای دارویی می‌تواند ناشی از خستگی کارکنان سلامت، ازدحام بیش از حد، کمبود کارکنان، آموزش ضعیف و ارائه‌ی اطلاعات نادرست به بیماران و غیره باشد. هر یک از این عوامل یا ترکیبی از این‌ها، می‌تواند بر نسخه‌نویسی، توزیع، تجویز، مصرف و نظارت بر داروها تأثیر بگذارد و درنهایت منجر به آسیب شدید، از کارافتادگی و یا حتی مرگ شود.

بیشترین آسیب‌ها، ناشی از عدم موفقیت سیستم در نحوه‌ی سازماندهی و هماهنگی مراقبت‌ها است؛ به ویژه هنگامی که چندین ارائه‌دهنده خدمات سلامت، درگیر مراقبت از بیمار هستند. بهترین محیط برای ارائه‌ی مراقبت‌های ایمن، محیطی است با یک فرهنگ سازمانی که به طور روزمره، بهترین روش‌ها را اجرا ‌کند و همچنین در صورت بروز اشتباهات، دست به سرزنش نزند.

اقدامات اولویت‌دار کشورها

این چالش، از کشورها می‌خواهد که به منظور کاهش خطاهای دارویی و آسیب رساندن به بیماران، توجه به اقدامات زیر را در اولویت قرار دهند:

• داروهایی که در صورت استفاده نادرست از آنها، خطر آسیب زیادی وجود دارد،
• بیمارانی که برای بیماری ها و شرایط مختلف، از چندین دارو مصرف می‌کنند؛
• و بیمارانی که برای دریافت مراقبت، به بخش‌ها یا مراکز دیگر، منتقل می‌شوند.

اقدامات برنامه‌ریزی شده در این چالش، بر چهار زمینه متمرکز خواهد بود:

- بیماران و مردم

- متخصصان مراقبت‌های سلامت

- داروها به عنوان محصولات

- و سیستم‌ها و اقدامات دارویی.

هدف این چالش، ایجاد پیشرفت در هر یک از مراحل "فرآیند استفاده از دارو" از جمله: نسخه‌نویسی، توزیع، تجویز، نظارت و استفاده می‌باشد و سازمان جهانی بهداشت قصد دارد تا با ارائه‌ی راهنمایی‌های لازم و همچنین تدوین استراتژی‌ها، برنامه‌ها و ابزارها، اطمینان حاصل کند که در تمام مراکز بهداشتی درمانی، فرآیند دارو بر ایمنی بیماران تمرکز دارد.

به گفته‌ی لیام دونالدسون، نماینده‌ی WHO برای ایمنی بیمار: "در طول سال‌ها، من با بسیاری از افرادی که عزیزان خود را به دلیل خطاهای دارویی از دست داده‌اند، صحبت کرده‌ام. داستان‌های آنها، وقار آنها و پذیرش آنها نسبت به شرایطی که هرگز نباید بوجود می‌آمد، من را به شدت تحت تأثیر قرار داده‌است. این چالش، باید به یاد خاطرات تمام کسانی باشد که به دلیل حوادث ناشی از مراقبت‌های غیر ایمن، جان خود را از دست داده‌اند."

سه چالش‌ جهانی ایمنی بیمار:

 این چالش، با عنوان "Medication Without Harm"، سومین چالش جهانی ایمنی بیمار WHO است که به دنبال اولین چالش جهانی ایمنی بیمار، به نام "Clean Care is Safe Care" در مورد بهداشت دست در سال 2005 و دومین چالش جهانی ایمنی بیمار به نام "Safe Surgery Saves Lives" در سال 2008، به راه افتاده‌است.

سومین چالش جهانی ایمنی بیمار جهانی WHO: دارو بدون آسیب

شیوه‌های دارویی نا امن و خطاهای دارویی، دلیل اصلی آسیب‌دیدگی و آسیب قابل‌پیشگیری در سیستم‌های سلامت در سراسر جهان هستند. همانطور که گفته شد، هزینه مربوط به خطاهای دارویی در سطح جهان، به‌طور سالیانه 42 میلیارد دلار تخمین زده شده‌است. خطاهای دارویی می‌توانند در مراحل مختلف فرآیند استفاده از دارو رخ دهند و در واقع هنگامی اتفاق می‌افتند که سیستم‌های دارویی ضعیف و یا عوامل انسانی (مانند خستگی، شرایط نامناسب محیطی یا کمبود کارکنان) بر نسخه‌نویسی، رونویسی، توزیع، تجویز و نظارت بر عملکرد، تأثیر می‌گذارند، که در نتیجه می‌توانند منجر به آسیب جدی، ناتوانی و حتی مرگ شوند.

پیش از این، مداخلات متعددی برای پرداختن به مواردی چون فراوانی و تأثیر خطاهای دارویی ایجاد شده‌است، اما انجام آنها، به‌طور پراکنده بوده‌است. اما چیزی که نیاز داریم، بسیج گسترده‌ای از ذینفعان است که از اقدامات پایدار، حمایت کنند. در پاسخ به این معضل، سازمان جهانی بهداشت، "دارو بدون آسیب" را به عنوان موضوع سومین چالش جهانی ایمنی بیمار معرفی کرده‌است.

ویدیو کمپین سومین چالش جهانی ایمنی بیمار

همه از جمله بیماران و متخصصان مراقبت‌های سلامت، به نوعی در تضمین ایمنی دارو، نقش دارند. این ویدئو بخشی از کمپین WHO برای کاهش آسیب‌های مرتبط با دارو از طریق بهبود روش‌ها و کاهش خطاهای دارویی است:

5 لحظه‌ی مهم برای ارتقا ایمنی دارو

سومین چالش جهانی ایمنی بیمار، ابزاری را تحت قالب یک پوستر، معرفی کرده که دارای 5 لحظه و هر لحظه، شامل 5 سوال مهم است. برخی از این سوالات را خود بیمار باید جواب دهد و برخی دیگر، نیاز به راهنمایی یک متخصص سلامت دارد تا به‌درستی به آنها پاسخ داده شود. برای آشنایی بیشتر با این ابزار و دانلود پوسترهای مربوطه، حتما مقاله‌ی 5 لحظه‌ی مهم برای ارتقا ایمنی دارو را مطالعه بفرمایید.