5R: تکنیکی جهت کاهش خطاهای دارویی + [دانلود فیلم + عکس‌نوشته‌ها]

خطاهای پزشکی

خطاهای پزشکی، انواع مختلفی دارند و یکی از شایع‌ترین آنها، خطاهای دارویی هستند که می‌توانند ایمنی دارو و در نهایت، ایمنی بیمار را به‌شدت به خطر بیاندازند.

خطای دارویی چیست؟

در مورد تعریف خطاهای دارویی، اتفاق نظری وجود ندارد. اما سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) به تعریفی که شورای هماهنگی ملی گزارش و پیشگیری از خطاهای دارویی ایالات متحده آمریکا (NCC MERP) ارائه کرده، استناد کرده‌اند:

عوارض خطاهای دارویی

خطاهای دارویی، آسیب‌های مختلفی را به بیماران وارد می‌کند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• بستری شدن در بیمارستان
• آسیب‌های جسمی مانند معلولیت
• آسیب‌های روحی و روانی
• وضعیت‌های تهدید کننده زندگی
• مرگ
• و غیره.

سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، هر ساله بیش از 100000 گزارش از ایالات متحده در رابطه با موارد مشکوک به خطای دارویی دریافت می کند. FDA گزارشات را بررسی کرده و آنها را برای تعیین علت و نوع خطا طبقه‌بندی می‌کند. این گزارش‌ها توسط تولید کنندگان دارو، متخصصان مراقبت‌های سلامت، مصرف کنندگان و غیره، ارائه می‌شود.

روش‌های FDA برای کاهش خطاهای دارویی

FDA به دنبال راه‌هایی برای جلوگیری از خطاهای دارویی است. FDA قبل از تأیید دارو برای بازاریابی، مواردی چون نام دارو، برچسب‌گذاری، بسته‌بندی و طراحی محصول را بررسی می‌کند تا مواردی را که ممکن است منجر به بروز خطاهای دارویی شوند، شناسایی و اصلاح کند. به‌عنوان مثال:

• FDA نام‌های اختصاصی پیشنهادی را جهت به حداقل رساندن سردرگمی در بین نام داروها، بررسی می‌کند. FDA با کمک نسخه‌های شبیه‌سازی شده و مدل‌های کامپیوتری، میزان مقبولیت نام‌های پیشنهادی را برای به حداقل رساندن خطاهای دارویی مرتبط با سردرگمی ناشی از نام محصول، تعیین می‌کند.
• FDA برچسب‌های ظروف نگهدارنده را بررسی می‌کند تا به ارائه‌دهندگان مراقبت‌های سلامت و مصرف کنندگان، در انتخاب محصول دارویی درست، کمک نماید. اگر دارویی با چند قدرت ساخته شده باشد (به عنوان مثال 5 میلی‌گرم، 10 میلی‌گرم و 25 میلی‌گرم)، تشخیص تفاوت برچسب این سه ظرف باید آسان باشد. ممکن است در طراحی برچسب، از رنگ‌های مختلف استفاده شود یا قدرت دارو، با اعداد و حروف بولد شده و بزرگ مشخص گردد.
• FDA نسخه‌های پزشکی و اطلاعات بیمار را بررسی می‌کند تا اطمینان حاصل شود که دستورات مربوط به تجویز، تهیه و استفاده از داروها، واضح و خوانا است.

پس از تأیید داروها برای بازاریابی در ایالات متحده، FDA گزارش خطاهای دارویی را کنترل و ارزیابی می‌کند. FDA علاوه بر اینکه ممکن است برای جلوگیری از خطاهای دارویی، از تولید کننده بخواهد تا برچسب‌ها، برچسب‌گذاری، بسته‌بندی، طرح محصول یا نام اختصاصی را اصلاح کند، همچنین ممکن است از طریق هشدارهای ایمنی دارو، راهنماهای دارویی، پادکست‌های مربوط به ایمنی دارو و دیگر راه‌ها، هشدارهایی را در مورد خطاهای دارویی به مردم بدهد.

کاهش خطاهای دارویی

یکی از موثرترین اقداماتی که بیمارستان‌ها و مراکز درمانی باید به‌منظور کاهش خطاهای دارویی انجام دهند، آموزش صحیح کارکنان سلامت و به‌ویژه پرستاران است؛ چراکه یکی از مسئولیت‌های اصلی پرستاران، دارودهی به بیماران می‌باشد. بنابراین بسیار ضروری است که مراکز درمانی، با ارتقا آگاهی کارکنان سلامت، تا جای ممکن از بروز چنین حوادثی جلوگیری نمایند.

اصول دارو دهی به بیمار

خطای دارویی، مشکلی چندوجهی است و برای رفع آن باید از روش‌های مختلفی استفاده نمود. در این میان، یکی از راهکارهای توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت، تکنیک 5R است که البته به مرور زمان، موارد دیگری نیز به آن اضافه شده و ممکن است آن را به شکل 8R و غیره نیز ببینید.

 5R چیست؟

• بیمار درست
• دارو درست
• دوز درست
• روش درست
• زمان درست

همانطور که گفته شد، به مرور زمان سازمان‌ها و مراکز درمانی مختلف، موارد دیگری را مطابق با نظر خود به این تکنیک اضافه کرده‌اند که می‌توانید در فیلم آموزشی زیر، یکی از این موارد را ببینید:

منابع:

https://www.nccmerp.org/about-medication-errors

https://www.fda.gov/drugs/information-consumers-and-patients-drugs/working-reduce-medication-errors

و ...